Цаһан Сар

Цаһан Сар

Моӊһл келтнр дунд Цаһан Сар хамгин чинртә, аһу ик байр. Теднә хәләцәр Цаһан Сар - шин җилин байр, теӊгр сәкүснд нерәдсн мѳргүлин байр мѳн.

Эн җил хальмгуд Цаһан Сариг лу сарин 21-д темдглҗәнә. Хальмг авъясар болхла Цаһан Сар – хавр ирҗәх, дулан ѳдрмүд эклҗәх темдг болна. Цаһан Сарин ѳрүнлә ѳрк – бүләрн, элгн – садарн , нутг – нурһарн, ке хувцан ѳмсәд, хоорндан мендлцҗ цаһаһан кенәвидн. Тер саамд нарн һархин кемд идән – ундна дееҗән, цаһан идәнә дееҗән авч һарад, алтн делкәд, шар нарнд цацл цацна, долан бурхндан цацл цацна, һазр – усна савдгт цацл цацна. Тиигәд дарунь цаһална. Цаһан Сарла бидн, хальмгуд, цаһа бәрхләрн, «Үвләс то күцц, толһа бүрн, эрүл – менд һарвта?», - гиҗ мендлцдг йоставидн.

Цаһан Сарин туск домгуд олн зүсн хүврлтә… «Цаһан Сар» гидг нег хальмг домгт иигҗ келгднә. «Ноһан Дәркин гегән олн –әмтән харсхин тѳлә, маӊһст зѳрц бәргдәд, хатнь болна. Җил болад кѳвүн һарна. Маӊһсин әмнь һурвн һууҗмулд бәәхинь медәд, Ноһан Дәрк терүг алад, толһаһинь һанзһлад, кѳвүһән теврәд, цаһан-бор мѳрән унад, орн-нутган темцәд һарад йовна. Зууран Байн дала гидг далан эрг деер кѳвүһән үлдәчкәд йовҗ йовтлнь, Окн Теӊгр Ноһан Дәркиг дахад, далан кѳвәд үлдсн кѳвүнднь ирнә. Кѳвүн босад, Окн Теӊгрлә ноолддг болна. Ноолда-ноолда бәәҗ, Окн Теӊгриг кѳвүн диилн алдад ирхләнь, Ноһан Дәрк Окн Теӊгрт келдг болна: «Кѳвүнә хойр далын хоорнднь нүкн бәәнә, тернь кѳвүнә әмнь болдмн, терүгинь суһ таттн»

Окн Теӊгр тер нүкәрнь хурһан орулад, кѳвүнә улан хоолынь таслад алдг болна. Тегәд Ноһан Дәрк Окн Теӊгртәһән дәәһән дәәләд, дәәсән дарад, эврәннь нутгурн йовна. Сарин нег шинлә ѳрүн ѳрлә, альхна эрән үзгдх кемлә гертән орҗ ирәд, орн-нутгиннь улсла цугталань һар авад мендлнә. Тегәд тер ѳдр авн тер сариг «Цаһан Сар», - гиҗ олн-әмтн нерәдәд, тер ѳдрәс авн хальмг улс цаһан сарин нег шинлә байр кеҗ цаһалдг. «Мендвт! Менд һарвта? гиҗ эн ѳдр харһхларн, хальмгуд нег-негндән һаран ѳгч мендлдг болна.

Маднд Цаһан Сар –хавр ирсиг темдглҗәх, ик байрта ѳдр. Кезәнә хальмгуд эн ѳдр нәр кедг бәәсмн. Тиигәд, тогтсн ѳвкнриннь авъясар нег-негндәһән барун һариннь ханцан шамлҗ, «Үвләс эрүл - менд һарвта?» гиж, нәр-наадан цәәһин йѳрәләр эклнәвидн.

Бурхндан Цаһанла хальмг цәәһәр, хѳѳнә толһаһар, олн-зүсн боорцгар дееҗ бәрнәвидн. Белгән ѳглцәд, дуд дуулҗ, би бииләд, домбран цокад, цуг әмтн нәр –наадан экләд байрлнавидн.

Цаһан Сарин йѳрәл

Җил болһн Цаһаһан
Байртаһар тосч,
Цаһан Саран сәәнәр давулҗ,
Кен-негндән белгән ѳглцҗ,
Улан чирәһәрн хәләлцҗ,
Уста нүдәрн үзлцҗ,
Ах-дүүһәрн ѳнр-ѳсклӊ болҗ,
Хоорндан ни-ниицӊһу бәәҗ,
Ут наста болҗ, бат кишгтә болҗ,
Теӊгрин ѳвчн-шалтг уга,
Оньдин Цаһаһан сәәнәр кеҗ,
Байрта-бахта бәәцхәй!

Цәәһин йѳрәл

Цә, шиӊгн болвчн, идәнә дееҗ,
Цаасн, нимгн болвчн, номин кѳлгн.
Идән, чигән элвг-делвг болҗ,
Халун хальмг цәәһән ууҗ,
Хавтха хальмг боорцган идҗ,
Оньдин дѳрвн цагт
Олн кѳгшдүдин наснд күрч,
Орчлӊгин хормад багтҗ,
Маӊна тиньгр,
Седкл таварн
Нег-негндән халун уурта цәәһән белглҗ,
Сән амулӊ бәәх болтн!
18:41
937
Нет комментариев. Ваш будет первым!
Мы используем cookie. Это позволяет нам анализировать взаимодействие посетителей с сайтом и делать его лучше.
Продолжая пользоваться сайтом, вы соглашаетесь с использованием файлов cookie.