«Шүлгүдтм – зүркни цоклһн»: политическ, сойлын болн олна үүлдәч, сойлын һардач, бичәч, шүлгч, седкүлч, номт Николай Джамбулович Санджиевин 65-н җилин өөнд

«Шүлгүдтм – зүркни цоклһн»: политическ, сойлын болн олна үүлдәч, сойлын һардач, бичәч, шүлгч, седкүлч, номт Николай Джамбулович Санджиевин 65-н җилин өөнд

Николай Джамбулович – Әрәсән сойлын ачта көдләч, Моңһл орн-нутгин сойлын ачта көдләч, Хальмг Таңһчин искусствин ачта үүлдәч, нертә шүлгч, Әрәсән бичәчнрин ниицәнә Хальмг региональн әңгин ахлач, «Байр» гидг журналын түрүн редактор, Хальмг Таӊһчин сойлын болн туризмин министрин дарук 1956 җилин сентябрин 9-д Алтайск крайд «Комсомольск» гидг зерносовхозд төрҗ һарсмн.

1973 җилд Аршань-Зельменск дундын школ төгсәһәд, «Аршань-Зельменский» селәнд тракторист болҗ көдлв. 1974 җилин ноябрь сард эн әәрмд мордв. Цергәс бууж ирснәннь хөөн эврә селәндән тракторист болҗ цааранднь көдллә. 1977 җилд Хальмг университетин белдврин әңгд орҗ сурад, 1983 җилд филологин факультетиг «Хальмг келн болн литератур, орс келн болн литератур» гидг эрдмәр төгсәв. Университет төгсәснәннь хөөн Приозёрн района Өвдг селәнә күцц биш дундын школд цаг зуур багш болҗ көдлв. 1983 җилин октябрь сард оютнрин отрядмудын таңһчин штабин әңгин һардач-командирт суңһгдла. 1984 җилин июньд ВЛКСМ-ин Элст балһсна комитетин негдгч сегләтрт эн суңһгдв.

1986 җилд таңһчд хальмг кел делгрүллһнә төр дарани нег кемдән тәвгдлә. Тиигхд Хальмг бичкдүд газет чигн уга, седкүл чигн уга бәәнә гиһәд шүлгч эврәннь ухан-тоолвран, седклән хургт босч келлә.

1988 җиләс авн «Байр» седкүлин редактор болҗ көдлв. Түрүн тойгнь 1989 җил һарсмн.

1993 җил сойлын болн шаҗна төрәр министр болҗ үүлдҗ йовсн цагтан тууҗлгч чинртә олн йовдлмудыг һардҗ, сойлын болн олна җирһлд ик тәвцән орулсмн. Келн-улсин «Джангариадын» түрүн наадыг секҗ йовсмн. Хальмгин шар шаҗна «Сәкүсн сүм», орс шаҗна Кафедральн сүмиг секлһнә үүлдвриг бас һардж йовсмн.

1991-1992 җилмүдт хальмг болн орс келәр «Ботхн», «Теңгрин саадг», «Хатхмр зег», «Дождь-озорник», «Отцовская радость» нерәдлһтә дегтрмүд барас һарв. «Салькн», «Белг», «Дегтр», «Ботхн» болн нань чигн соньн, бичкдүдт тодлхд амр. Шүлгүдиг Хальмгин бичкдүд биш, Бурятын, Моңһлын орн-нутгудын көвүд-күүкд таньлдв. Хойр дегтр бурят келәр «Бэлэг» (1995), моңһл келәр «Гиҗигтэй тогоо» (1994) эн җилмүдт барлҗ һарһсмн.

Седклән тәвҗ, ухан-тоолвран орулҗ, зүркәрн бичсн шүлгүдиннь үгмүднь хурц, чик, өвәрц, халун… Ут-турштнь авад хәләхлә, Санҗин Николайин 22 шүлгүдәр дуд үүдәгдсн бәәнә. «Альвн харадас», «Хаврин тег», «Теегм», «Бамб цецг», «Мини ээҗ», «Өвкнрин һазр», «Мини балһсн», «Гемим тәвич», «Салькн», «Үвләр ирсн дурн», «Өвкнрин һазр», «Төрскн һазрм», «Хальмгм», «Менд йовнт, манахс» нерәдлһтә дуд болн нань чигн дуд үүдәсмн.

Санҗин Николайин шүлгләнд мана өдгә цагин төр, хальмг келнә болн улсин тууҗин, эрдмин, заң-заңшалын, йиртмҗин төр гүн кевәр хаһлгдҗана. Шүлгч бичкдүдт дурта, тиигәд бичсн шүлгүд соньн, өвәрц. Көвүдин болн күүкдин заң-бәрцин өвәрц бәәдлинь, бичкдүдин бәәдл җирһлд харһдг инәдтә йовдлмудын тускар келнә.

1997 җилд «Хальмг Таңһчин искусствин ачта үүлдәч», 2001 җилд «Моңһл нутгин сойлын ачта көдләч» гисн цолмуд зүүсмн. 2003 җилд «Шинрлт» Хальмг Таңһчин ниицәнә ахлач болв. 2011 җилд «Әрәсән Федерацин сойлын ачта көдләч», 2016 җилд Хальмг Таңһчин Күндтә иргн гидг цол зүүсмн.

2011-гч җиләс авн 2020 җил күртл Хальмг Таӊһчин сойлын министрин дарук болҗ кѳдллә.

Николай Джамбулович 2020 җилин мөчн сарин 25 гемин учрар өңгрсмн.

Хальмг Таңһчд өөдән медрлтә, ик дамшлтта, цецн ухата, эврәннь кеҗәх көдлмштән ик дурта, төрскн һазран кесг сәәхн магталмудт мөңкрүлсн келмрч, күңкл чееҗтә күн билә.

Энүнә үлдәсн билгтә дегтрмүднь болн керг-үүлдврнь, әрүн седклнь үр-иньгүдиннь, ахнр-дүүнриннь, үрдиннь омг-сүр болҗ үлдхнь лавта.

18:18
932
Нет комментариев. Ваш будет первым!
Мы используем cookie. Это позволяет нам анализировать взаимодействие посетителей с сайтом и делать его лучше.
Продолжая пользоваться сайтом, вы соглашаетесь с использованием файлов cookie.